U temi plodnost i povreda kičmene moždine se bavimo plodnošću kod muškaraca i žena nakon povrede kičmene moždine, trudnoći i kontracepciji, te šta je urinarna i fekalna inkontinencija.
Plodnost kod muškaraca
Čin ejakulacije i mogućnost imanja djece je jedna od najvećih seksualnih problema koje imaju parovi, kod osoba s povredom kičmene moždine. Etiologija infertilnosti zbog povrede kičmene moždine je sekundarna organskoj patologiji koja utiče na neuromuskularni mehanizam koji kontroliše ejakulatornu sekvencu. Nedostatak ejakulacije nastaje zbog patološkog prekida na bilo kojem neurološkom / mišićnom nivou ejakulatornog procesa.
Velika većina muškaraca sa svim nivoima povrede kičmene moždine osjeća poteškoće prilikom pokušaja pravljenja bebe kroz impregnaciju jajnika tokom seksualnog odnosa. Ovi problemi se često zovu muški faktori i obično su vezani uz erektilnu disfunkciju, ejakulatornu disfunkciju, lošu spermu ili kombinaciju ovih faktora. Naravno, nedostatak seksualne želje može biti značajan faktor koji može uticati na nadražaj, seksualni performans i učestalost seksualnih kontakta. Poremećaji ili prekidi kod bilo kojeg od ovih aspekata može dovesti do reproduktivnih problema.
Kako rezultat ejakulatornih poteškoća, muškarci s povredom kičmene moždine mogu koristiti tehnike, osim seksualnog odnosa, kako bi ostvarili impregnaciju. Ovo uključuje ručnu stimulaciju, korištenje vibracijske stimulacije penisa ili korištenje rektalne sonda – elektroejalukacije. Iako je elektroejakulacija najmanje popularna opcija , ona je i najefektivnija, s do 83% uspješnosti. Općenito, međutim, bilo koja od ovih tehnika se može koristiti kako bi se dobio uzorak sperme. Obje ove tehnike mogu ubrzati autonomnu disrefleksiju, pa parovi moraju biti svjesni simptoma koji se vežu za naglim povećanjem krvnoga pritiska.
Nakon uzimanja uzorka i određivanja kvaliteta spreme, par može pokušati inducirati trudnoću s raznim procedurama. Trenutno dostupne procedure uključuju intravaginalnu oplodnju, intrauteralnu oplodnju, in-vitro oplodnju, prijenos gamete u jajovod, te intracistoplazmičnnu injekciju sperme.
Iako muškarci s povredom kičmene moždine imaju različite opcije u uzimanju sperme i fertilizaciji jajašca, još uvijek imaju prepreku koju predstavlja uticaj povrede kičmene moždine na kvalitete sperme. Istraživanja se pokazala da iako muškarci s povredom kičmene moždine imaju normalan broj spermatozoida, procenat pokretnih spermatozoida je manji nego kod osoba bez povrede. Općenito, muškarci s povredom kičmene moždine imaju 20% pokretnih spermatozoida, u odnosu na 70% kod muškaraca s normalnim sposobnostima.
Istraživači na Univerzitetu u Miamiju su u Žurnalu urologije naveli da pokretnost sperme nema korelaciju s nivoom povrede, starosnoj dobi, vremenu nakon povrede ili frenkvencijom ejakulacije. Pored toga, ovi istraživači su zabilježili da muškarci s povredom kičmene moždine imaju fragilnu spermu koja brzo gubi mogućnost da pliva. Ipak, na sreću, kvalitet sperme se ne pogoršava s vremenom. Kao rezultat toga, čuvanje sperme odmah nakon nastanka povrede, koje je bilo popularno u prošlosti, više se ne smatra održivom i neophodnom opcijom za buduću oplodnju.
Za muškarce s povredom kičmene moždine, uspješan procenat trudnoće ide od 10 do 35%. Generalno, muškarci s nepotpunim lezijama (gornjeg i donjeg motornog neurona) češće postaju očevi nego muškarci sa potpunim lezijama. Uslovi koji mogu doprinijeti neplodnosti su retrogradna ejakulacija, te pogotovo ponavljajuće infekcije urinarnog trakta. Problemi poput povišene testikularne temperature od sjedenja u kolicima, uskih gaća ili drugih životnih faktora generalno se ne smatraju bitnim problemima kod kvaliteta sperme.
Urinarna i fekalna inkontinencija
Urinarna i fekalna inkontinencija u nezgodno vrijeme i posljedično socijalno odbacivanje su glavni strahovi osoba s povredom kičmene moždine. Ovi faktori su često glavni razlog društvene ili seksualne neaktivnosti osoba nakon povrede kičmene moždine. Incidenti s mokraćnom bešikom ili crijevima mogu nastati u bilo koje vrijeme tokom predigre, seksualne aktivnosti ili tokom društvenih događaja. Neugodnost, sramota i poniženje koje je vezano za inkontinenciju stvaraju veliku anksioznost, te se često smatraju nepremostivim preprekama za seksualnu vezu. Komunikacija, priprema i vrijeme seksualne aktivnosti su bitni za adresiranje ovih teških mogućnosti.
Kako bi se minimizirale epizode nezgodnih inkontinencija, bešika se treba prazniti prije seksualne aktivnosti, Foley kateteri, ako su prisutni, se mogu zalijepiti na stranu penisa s kondomom preko katetera. Žene mogu obavljati seksualni odnos uprkos prisustva Foley katetera, lijepeći kateter na abdomen.
Uprkos najboljem programu upravljanja, seksualna stimulacija može prouzrokovati urinarne i/ili fekalne inkontinencije. Neprijatni prolaz gasa u vaginu, bešiku ili stomu se može izbjeći nježnim guranjem, koitalnim pozicioniranjem i pažljivom dijetom. Tečnosti trebaju biti ograničene satima prije seksualne aktivnosti. Peškiri trebaju biti dostupni za korištenje kod epizoda urinarne ili fekalne inkontinencije. Najvažnije, par treba da razgovara o ovim problemima i komunicira o osjećanjima, anksioznostima i strahovima.
Seksualna funkcija kod žena
Odmah nakon povrede, 44% do 55% žena pate od privremene amenoreje. Menstruacija se obično vraća unutar 6 mjeseci nakon povrede. Niti nivo niti potpunost povrede nisu povezani s prekidom menstrualnog ciklusa. Kod malog procenta žena s povredom kičmene moždine, postoji promjena u dužini ciklusa, trajanja toka, količine toka i količina menstrualnog bola. Većina žena s povredom kičmene moždine je fertilno, te one trebaju koristiti tehnike kontracepcije, osim ako par želi imati dijete.
Kontracepcija
Problem s kontracepcijom može biti problematičan za žene s povredom kičmene moždine. Kondomi pružaju kontracepciju, te smanjuju rizik od prijenosa seksualno prenosivih bolesti. Dijafragma može biti takođe prihvatljiva opcija, ako osoba ima adekvatnu sposobnost ruku ili kooperativnog partnera. Oralna kontracepcija se veže za povećanu učestalost tromboembolija i mora se propisati s oprezom za žene s povredom kičmene moždine.
Oralna sredstva za kontracepciju koji sadrže samo progesteron mogu biti sigurnija nego medikamenti koji sadrže i progesteron i estrogen. Intrauteralni uređaj se može povezati s povećanom učestalošću zdjelične upalne bolesti i autonomne disrefleksije, Pored toga, žene s povredom kičmene moždine možda ne shvate ako se uređaj pomjeri van cerviksa.
Trudnoća
Trudne žene s povredom kičmene moždine imaju povećan rizik od infekcija urinarnog trakta, edema nogu, autonomne disrefleksije, zatvora, tromboembolije i prijevremenog porođaja. Pošto inervacija uterusa dolazi iz nivoa T10 do T12, pacijenti s lezijama iznad nivoa T10 mogu da ne osjećaju kontrakcije uterusa ili fetalne kretnje. Za nih je teško razlikovati između hipertenzije inducirane trudnoćom (preeklepmpsije) i autonomne disrefleksije. Autonomna disrefleksija može biti samo klinička manifestacija porođaja.
Tokom drugog i trećeg tromjesečja, trudne žene mogu imati problema s obavljanjem zadataka koje su prethodno bile u stanju da rade. Prebacivanje može zahtjevati pomoć njegovatelja i invalidskih klica s motorom za pokretljivost. Pronalazak ginekologa i anesteziologa koji će pružati podršku, imati dostupan ured i iskustvo s pacijentima s povredom kičmene moždine može biti težak zadatak u mnogim regijama.