Matičnim ćelijama se danas uspiješno liječe samo neke bolesti. Ali sve više se pojavljuju lažni tretmani matičnim ćelijama koje guraju nadriljekari da bi prevarili ljude za novac, pa čak i uzrokovali ozbiljnu štetu.
Ljudsko tijelo sadrži nekoliko stotina različitih tipova ćelija, iz mišića i masnih ćelija jetre te moždanih ćelija. Te ćelije se zovu diferencirane ćelije i njihovi različiti oblici, veličina i funkcija su pod uticajem činjenice da ove diferencirane vrste ćelija imaju različite ekspresije gena.
Neki geni (tzv. strukturni geni) su izraženi u svim ćelijama, dok su neki drugi geni visoko izraženi u nekim vrstama ćelija od drugih. Ali nije sve u genima, s’ obzirom da su ćelije takođe pod uticajem drugih ćelija bliskih njima i drugih spoljašnjih faktora.
Prije nego što su ove ćelije postale diferencirane, one su bile matične ćelije. Te ćelije su nediferencirane i mogu rasti brzo te postati bilo koja, od velikog broja različitih tipova ćelija. Postoje različite vrste matičnih ćelija, i obično su podijeljene u različite klase na osnovu njihovog potencijala za diferencijaciju. Na primjer, neke matične ćelije se mogu transformisati u umjeren broj različitih tipova ćelija (multipotentne), dok druge mogu postati bilo koji od velikog niza tipova ćelija (pluripotentne) ili čak bilo koji tip ćelije u organizmu (totipotentna). Druge vrste matičnih ćelija uključuju odrasle matične ćelije i indukovane pluripotentne matične stanice (iPSC).
Zbog toga što matične ćelije mogu da diferenciraju u različite vrste stanica, opšta ideja je ta da se one mogu iskoristiti za zamjenu stvari koje ne funkcionišu u ljudskom tijelu, od ćelijskih populacija do tkiva, pa čak i organa. Najčešći oblik legitimne terapije matičnih ćelija u medicini uključuje korištenje matičnih ćelija koštane srži (i hemoterapija) za liječenje leukemije i limfoma. A sasvim mali broj drugih legitimnih terapija matičnih ćelija su se pokazale efikasnim u medicinskim istraživanjima i koje su odobrene od strane regulatora.
Šta su lažni tretmani matičnim ćelijama?
Kao i mnoge visoko tehnološke nauke i oblast medicine, matične ćelije i terapije matičnih ćelija su zloupotrijebljeni od strane nadriljekara na mnoge načine. Oni obično ne koriste matične ćelije da diferenciraju u zrele tipove ćelija. Umjesto toga, neki nadriljekari koriste lažne tretmane koji uključuju ubrizgavanje matičnih ćelija direktno u krv. Jedan od problema s embrionalnim matičnim ćelijama u ovom ekstremnom načinu je da one mogu podivljati i stvoriti teratome (tumore koji su sačinjeni od tkiva koje se ne nalazi na tom mjestu). To su nekontrolisane izrasline koji nalikuju na rak, ali često imaju diferencirane ćelije kostiju, zuba, dijelova mozga ili čak udova. Ovi lažni tretmani nisu odobreni od strane FDA (Agencija u okviru Ministastva zdravlja i ljudskih resursa). Neki nadriljekari tvrde da su pokrenuli klinička ispitivanja, ali koja skoro nikad nisu odobrena od strane institucionalnih revizijskih odbora (IRB). Nema potrebe da se kaže da ovi lažni tretmani matičnih ćelija ne funkcionišu i da se ne možeš baš osloniti na nadriljekare da dobiješ biomedicinske pravne procedure, a može se desiti i da to što se ubrizga u pacijenta nisu matične ćelije i može sadržati štetne supstance.
Šta se desilo?
Grupa nadriljekara je navodno pokrenula “kliničko ispitivanje” (NCT02024269) testirajući terapiju matičnih ćelija senilne makularne degeneracije (AMD) koja je registrovana na clinicaltrials.gov i odobrena od strane IRB-a. Ovo “kliničko ispitivanje” je kasnije povučeno pod nerazjašnjenim okolnostima prije nego se pacijent uopšte i registrovao.
U budućnosti bi moglo biti moguće stvoriti diferencirane ćelije prave vrste iz pluripotentnih matičnih ćelija i koristiti ih za liječenje AMD-a, a trenutno ima više od deset kliničkih studija širom svijeta upisanih u clinicaltrials.gov sa registracijom FDA i odobrenjem IRB-a. Četiri od njih su pokrenuti u Sjedinjenim Državama (tri, ako isključimo ovaj). Međutim, medicinska istraživanja nisu još aktuelna, tako da ne postoje dostupni tretmani matičnih ćelija odobreni na osnovu dokaza za liječenje AMD-a.
Uprkos tome što je povučen, ljudi koji stoje iza “kliničkih ispitivanja” uspjeli su namamiti veći broj pacijenata sa AMD-om u svoju varljivu klopku. Koristeći se pseudonaučnom metodologijom, oni su smislili miks između navodnih “matičnih ćelija” uzetih iz masnih ćelija i krvne plazme i ubrizgali direktno u oči tri starije žene koje su završile više ili manje slijepe nakon zahvata. U kratkom izvještaju objavljenom u časopisu „New England Journal of Medicine“ Kuriyan i kolege (2017), utvrđeno je da pacijenti su zadobili “težak gubitak vida”, uključujući previsok pritisak u oku (očna hipertenzija), krvarenja mrežnice (hemoragijska retinopatija), krvarenje u očnoj jabučici (staklasto krvarenja), odvajanje retine ili dislokacija sočiva. Drugim riječima, prilično teška oštećenja očiju.
Kakvi su bili detalji protokola nadriljekara?
Autori kratkog izvještaja u „NEJM-u“ uspjeli su pristupiti dokumentima koji opisuju postupak koji se koristio da bi se napravile stvari koje su ubrizgali u oči te tri žene. Bilo je zastrašujuće čitati ta bizarna dokumenta.
U osnovi, oni su započeli izvođenjem liposukcije područja oko pupka pod lokalnom anestezijom. Krv je takođe izvučena iz pacijenata i izolovana je krvna plazma bogata trombocitima. Materijal uzet iz liposukcije je podvrgnut protokolu koji je uključivao pranje, tretman enzima, protresivanje i centrifugiranje. Nakon konačnog centrifugiranja, materijal je resuspendovan u nekoliko mililitara plazme i zatim direktno ubrizgan direktno u oba oka svakog pacijenta. U kratkom izvještaju se navodi da je masno tkivo “procesuirano da se navodno izoluju matične ćelije”, ali je nerazjašnjeno da li je išta učinjeno i pored navedenog opisa.
Ovaj postupak ne vrši ono što nadriljekari tvrde da radi. Nema razloga da se pretpostavi da je ovo efikasan metod za izolaciju matičnih ćelija (i samo matičnih ćelija) i ne postoji ništa što ukazuje da je sigurno da se to ubrizga u očne jabučice ljudi. Ovo je pseudonaučno šarlatanstvo i opasna besmislica.
Tri pacijenta su pronašla “kliničko ispitivanje” na clinicaltrials.gov, iskreno vjerujući da je to bilo odobreno kliničko ispitivanje i platili 5000 dolara za to. Međutim, obrazac za pristanak koji su potpisali nije sadržavao ništa o registrovanom kliničkom ispitivanju ili odobrenju.
Šta su zaključili autori?
Autori ukazuju na to da su “matične ćelije” (ako je stvarno bilo matičnih ćelija) možda diferencirale u miofibroblaste i izazvale ablacije retine i proliferativnu vitreoretinopatiju. Najmanje jedan od ostalih simptoma može biti u mogućnosti da se objasni kontaminacijom tripsina ubrizganog materijala. To znači da nadriljekari nisu čak korektno ni izveli svoj lažni metod.
Autori su zaključili: „Pacijenti su platili za postupak koji nikada nije izučavan u kliničkom ispitivanju, nije imao dovoljno sigurnih podataka, a primijenjen je u oba oka na isti dan. Eksperimentalne bilateralne intravitrealne injekcije su i atipične i nesigurne.“
Zapanjujuće, oni su čak i objasnili da neke klinike matičnih ćelija tvrde da ova vrsta injekcija ne može biti regulisana od strane FDA.
Izvor: Prevedeno sa debunkingdenialism.com, originalni članak pročitajte ovdje