Spinalni šok nakon povrede kičmene moždine je poseban izraz koji se odnosi na gubitak svih neuroloških aktivnosti ispod nivoa povrede. Ovaj gubitak neuroloških aktivnosti uključuje gubitak motorne, senzorne, refleksne i autonomne funkcije.
Spinalni šok – pregled
Spinalni šok je kratkotrajno tretnuno fiziološko stanje neorganizovanosti kičmene moždine koje počinje 30-60 minuta nakon povrede kičmene moždine. Spinalni šok može trajati do 6 sedmica nakon povrede.
Mehanizmi spinalnog šoka
Mehanizam spinalnog šoka uključuje nagli gubitak provodljivosti unutar kičmene moždine, kao rezultat migracije jona kalijuma iz međućelijskih u vanćelijske prostore. Ovo se veže za prolazni gubitak somatskog i automatskog refleksa aktivnosti ispod nivoa povrede segmenta kičmene moždine. Refleksni lukovi kičmene moždine, koji su odmah iznad nivoa povrede, mogu biti ozbiljno poremećeni.
Rane faze spinalnog šoka
Spinalni šok nakon povrede kičmene moždine rezultira flacidnom paralizom, arefleksijom i anestezijom ispod nivoa povrede. Povratak refleksa indicira kraj spinalnog šoka. Procjena na kraju spinalnog šoka se bazira na povratku refleksa, s tim da se refleks gomoljnospužvastog mišića obično prvi vraća. Međutim, neki kliničari mogu klasificirati kraj spinalnog šoka povratkom dubokih refleksa tetiva ili povratkom funkcije detruzora, što može biti mjesecima nakon povrede.
Povratak refleksa nakon spinalnog šoka
Povratak refleksa između 4-6 sedmice poslije povrede je karakterisan hiperrefleksijom ili abnormalnom jakim refleksima stvorenim sa minimalnom stimulacijom. Unutanji neuroni i niži motorni neuroni ispod nivoa povrede se šire, pokušavajući opet povezati sinapse. Prva sinapsa koju formiraju je iz kraćeg aksona, obično iz unutarnjih neurona. Kasnije promjene su somatski posredovane jer traje duže da soma prenese razne faktore rasta, uključujući proteine do kraja aksona.
Autonomni efekti spinalnog šoka
Kod povrede kičmene moždine u torakalnoj regiji T6 i iznad, autonomna disrefleksija može nastati, zbog gubitka autonomne pronervljenosti iz mozga. Sakralni parasimpateici (S2 – S4) su izgubljeni, kao i mnogi simpatetički nivoi, zavisno od nivoa povrede. Cervikalne lezije uzrokuju totalni gubitak simpatetičkih pronervljenja, te dovode do vazovagalne hipotenzije i bradiaritmije, što nestaje nakon 3-6 sedmica.
Autonomna disrefleksija je karakterizovana nekontrolisanom simpatetičkom stimulacijom ispod nivoa povrede, što često dovodi do ekstremne hipertenzije, gubitka kontrole stolice i mokraće, znojenja, glavobolja i drugih simpatetičkih efekata.
Istorija dokumentacije spinalnog šoka
Spinalni šok je prvi put definisao Whytt, 1750. godine, kao gubitak osjećaja popraćen motornom paralizom sa početnim gubitkom, ali postepenim povratkom refleksa, nakon povrede kičmene moždine – najčešće kompletna transekcija.
6 odgovora na “Spinalni šok nakon povrede kičmene moždine”
31 dan otac lezi na intenzivnoj nezi, svestan ali na masini za disanje i uz potporu za pritisak i puls. Nema prelome kicme ali je nepokretan od vrata nanize i ne moze da prica zbog trahiostome. Niko ne zna tacno sta se desilo jer je nadjen nakon pola sata, sat na zemlji sklupcan i nepokretan. Pretpostavljamo da je pao sa drveta sa male visine. Snimak MR nema jer je ubrzo po prijemu morao da bude prikljucen na respirator a sa njim ne moze da se radi snimanje. Pregurao je i septicni sok, sa temperaturom od 42. Doktori nemaju nikakve prognoze jer nemaju tacnu dijagnozu vec samo pretpostavke na osnovu njegovog trenutnog stanja. Ja gajim nadu da je u pitanju spinalni sok koji je nastupio pre nego sto smo ga nasli i da ce uskoro izaci iz njega i moci sam da dise. Tece peta nedelja… Ovaj clanak mi daje nadu. Molimo se Bogu da prezivi i da nam se vrati kuci ziv i zdrav.
Hvala ti što si sa nama podijelio tešku situaciju koja je zadesila tvoju porodicu. Nadam se da će se tvoj otac izvući i biti kao prije nesreće. Svako dobro i javi nam kako teče oporavak.
Danas je 72. dan kako tata lezi na intenzivnoj nezi. Pre manje od mesec dana je uspeo da dise sam, bez respiratora, ceo dan ali lekari to nisu iskoristili da ga snime magnetnom rezonancom da vide stanje kicmene mozdine. Nakon toga je nastavio da bude na asistiranoj ventilaciji sa povremenim iskljucivanjima respiratora i intervalima samostalnog disanja. Fizijatri su poceli da rade vezbe sa njim ali se stanje pre nedelju dana naglo pogorsalo te je on za jedan dan ponovo presao na kontrolisanu ventilaciju na najjacem rezimu, ponovo masina u potpunosti dise za njega, pritisak i puls su ponovo nestabilni iako je pre toga jako dugo bez lekova bio hemodinamski stabilan. Sta je uzrok pogorsanja ne znam. Moja pretpostavka je da je uzrok tatinog stanja otok koji je nakon 7 nedelja splasnuo i smanjio pritisak na centar za disanje ali da je usled vezbanja sa fizijatrima otok “iziritiran” pa se opet povecao i pritisnuo kicmu. Ako su nervi osteceni oni se ili mogu oporaviti ili ne, ako su se tati oporavili nema razloga da su se opet ostetili sami od sebe, jedino usled.vezbanja na slepo, bez snimka i tacne dijagnoze. Ako je otok uzrok problema, on moze da se smanji i oslobodi kicmu ili ne. Ali isto tako moze da usled pomeranja poveca i napravi jos veci problem. Jako mi je zao sto poboljsanje disanja nisu iskoristili da ga snime MR i da konacno utvrde u kakvom je stanju kicma i sta je uzrok oduzetosti. O spinalnom soku nema vise ni govora, previse vremena je proslo. Nakon 70 i vise dana i da se nervi oporave, covek ne bi mogao da se pomera zbog ukocenosti. Ja se i dalje nadam i molim Bogu da se tata oporavi iako doktori odmahuju glavom i daju crne prognoze.
Pozdrav Joki,
žao mi je što čujem lošije vijesti od očekivanih. Po mom nestručnom mišljenju moglo bi se raditi o visokoj povredi kičmene moždine u predjelu trećeg ili četvrtog pršljenja gdje se nalaze nervi zaduženi za dijafragmu i samostalno disanje, mada tada bi konstantno trebao potporu kod disanja. Druga i vjerovatnija stvar je jednostavno problem sa plućima koji se dešava u većini slučajeva i radi se upalama koje mijenjaju tok i intenzitet i koje se teško liječe. Ja sam disao samostano prvih 20 dana dok me u upala nije stigla (dok nije uznapredovala) i zakovala na ventilator a oporavio sam se tek nakon 3 mjeseca. Po mom mišljenju trebalo bi prvo utvrditi u kakvom stanju su pluća. Ako su čista, onda je vjerovatno problem neurološke prirode i tada se eventualno treba raditi magnetna kako bi se tražio drugi uzrok, u suprotnom pluća su ta koja treba sanirati. Svako dobro.
Bas zato i mislim da je magnetna rezonanca prvi i najvazniji korak za dalje lecenje. Sve je dalje od snimanja magnetom jer je stigla i temperatura pre 5 dana. I tata je disao sam kada smo ga doveli ali je u roku od 24h prikljucen na respirator, kako su rekli zbog spinalnog soka, ali je on prosao odavno… Nista mi nije jasno. Sa lekarima je tesko pricati jer je korona sve blokirala, posete su nemoguce, pristup bolnici takodje, tata je verovatno izgubio i snagu i volju da se bori dalje jer vise od 2 meseca nije video nikoga svog, jezivo. I zdrav covek bi klonuo a kamoli nemocan. Molimo se Bogu da ga spasi.
Nazalost, moj tata nije bio dovoljno jak.